Risale-i Nur’un neşrinin en temelindeki konu nüsha birliğidir.
Nüsha birliği nedir?
Bir ömür boyu sürekli eserlerini tashih eden Üstadın kontrolünden geçen nüshalardaki farklılıklar nüsha veya metin farklılığını ortaya koydu.
Farklı nüshadaki bazı konular her ne kadar esas ile alakalı olmasa da zaman zaman değişik yorumlara kaynak teşkil ediyordu. Nüsha farklılığından kaynaklanan yorum farklılığı ise Nur Risalelerini yeni okuyanların şevkini ve ilgisini kırıyor ve müfsidlere malzeme oluyordu.
Üstadın vefatı sonrasında çoğaltılan nüshalardaki ve matbaadaki baskı hataları, imlâ hatalarından kaynaklanan farklılıklar nüsha farklılığı anlamına gelmemeli. Bunlar maddî hatalar diyebileceğimiz hatalardır.
Bizzat Üstadın son tashihinden çıkan birkaç tane külliyatın varlığıyla beraber aralarındaki bahsedilen nüsha farklılığı, herkesi değil Uhud tepesindeki okçuların sorumluluğu mesabesinde sadece müdebbir ve naşir Nur Talebelerini mühim bir vazifeye dâvet etmektedir. Risale-i Nur’u neşreden yayınevi veya cemaatlerin tensibiyle alanında uzman bir heyetin teşekkülü ve dikkatli tetkiki ile farklı nüshaları birleştirip tek nüshada birliğin sağlanmalıdır.
Nüsha birliği mümkün müdür? Elbette! Geçen ve yaşanan musîbetler bu gerçeğe işaret etse de şu ana kadar cemaatlerimiz arasında bu birlik sağlanamadığına göre duanın zamanı devam ediyor demektir. Cemaatlerimiz genelinde şimdilik sağlanamayan nüsha birliğine özelde Yeni Asya Nur Talebeleri olarak sağlamamız mümkündür ve lâzımdır. Pek çok konuda öncü olan Yeni Asya’nın, inşaallah bu konuda da üzerine düşeni yapacağına inanıyoruz.
Nüsha birliği nasıl sağlanır? Evvelâ farklı nüshalar ve bunları doğru okuyanların azim ve gayretleriyle. Karşılıklı ve karşılaştırmalı okumalar yapılırken farklılıkların da dipnotlarda belirtilmesini ihmal etmemek gerekir. Bu tesbit niçin? O farklı nüshanın vücudunun, şimdilik farkında olmadığımız bazı hikmet ve maslahat gereği Hazreti Üstad yapmış veya ona yaptırılmış olma ihtimali için dipnotlarda farklılık muhafaza edilmelidir. Tıpkı Eski Said Dönemi Eserleri’nde yapıldığı gibi.
Nüsha birliği için bize düşen nedir? Evvelâ kimin elinde Üstadın tashihinden geçmiş risale var ise bu konuda çalışan veya çalışacak heyete gönderilmesi gerekir.
Nüsha farklılıklarını olur olmaz zeminlerde serrişte etmek bu konudaki yapılacak en sıkıntılı hatadır. Konu, muhatabına anlatılmalıdır, çözüm orada aranmalıdır, yoksa fitneye sebep olur.
Niçin bu konuya dikkat çekiyoruz? Yakın geçmişe kadar Risale-i Nur neşrinin üzerindeki mânilerin artık kalkması, suiistimallerin, sadeleştirme çalışmalarının ortaya çıkması yeterli bir gerekçe olsa gerek. Beraberce okunan farklı nüshalar kaynak farklılığına sebep olmamalıdır.
Bir kısım yanlışlar ve farklılıklar belgeden ziyade bilgi ve ilgi eksikliğinden kaynaklanır. Yeterli ilgi, kâfi emek ve gayretle her nevi hatanın telafisi mümkündür. Ayrıca tashih, yazıdan daha ehemmiyetlidir.
Farklılık, başka nereden kaynaklanıyor? Evvela Osmanlıca orijinal nüshalarda ve metinlerde birlik sağlandıktan sonrası gelişen hataları ise okuma yanlışlığında ve kararlaştırılmış imlâ kurallarının olmamasında aramak gerekir. Bunu da haftaya değerlendirelim inşaallah.
Mehmet Çetin
01 03 2016 Bostanlı İzmir