Posted by Ebu Ziyalardan iki hemşerimiz
Ziyad Ebu Ziya (1911-1994)
İlçemiz tarihindeki Ebu Ziyalardan ikincisi Ziyad Ebu Ziya’dır.
İstanbul doğumludur. Tanzimat’ın meşhur gazetecilerinden Mehmet Tevfik Ebu Ziya’nın torunu ve gazeteci Talha Ebu Ziya’nın oğludur. Ebüzziya’nın annesi, eserlerini Ruhsan Nevvara takma adıyla yazan Hadiye Hanım, 12.yüzyılda Horasan’dan gelip Burdur’a yerleşmiş Bayraktar Selimoğlu ailesindendir.
- yüzyılda Horasan’dan Koçhisar’a gelen aşirettendir. Dedesinin babası Hasan Kâmil Efendi, Koçhisar’da Evkâf Memurluğu yaparken 1843’de İstanbul’a Maliye Dairesi Sergi Kalemi’ne tayin edilmesi ile ilçemizden ayrılırlar.
İyi bir tahsil gördü. Ziyad Ebüzziya 1933 – 47 yılları arasında yarı ortağı olduğu Matbaa-ı Ebüzziya ‘nın idareciliğini üstlendi. 1940 yılında yayımlamaya başladığı Tasvir-i Efkâr’ ın adını ertesi yıl Tasvir olarak değiştirdi. Aynı yıl Son Saat adlı gazeteyi de çıkarmaya başlayan Ebüzziya, 1943 yılında kurduğu Tasvir Neşriyatından 60 kadar kitap yayınladı. 1949’da gazetelerini kapatıp politikaya atıldı. Tasvir-i Efkâr’da çalıştı ve aynı gazeteyi Tasvir olarak sürdürdü.
Demokrat Parti taraftarı neşriyat yapması sebebiyle on yedi defa kapatılır ve otuz beş defa mahkemeye verilir. 1946’da Demokrat Parti’den seçime katılır ama karıştırılan hîle ile seçilemez ancak 1950 seçimlerinde mebus olur.
“Bir İstanbul efendisi olarak tanımlanan ve Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi’nin devamı olduğu için Galatasaray Lisesi mezunu olmakla övünen Ziyad Ebüzziya gazeteci, tarihçi ve siyasetçi sıfatı ile birçok önemli olayı gördüğünden yakın tarih hakkında değerli bilgilere ve ayrıca zengin bir arşive sahipti. Tedavi maksadıyla yurt dışında bulunduğu sırada, II. Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya’da Amerikan ve İngiliz toplama kamplarında tutulan dış Türkler’den 3000 kadarının Türkiye’ye gelmesini sağladı. Türk-İslâm dünyasındaki gelişmeleri günü gününe takip eder, yazılarında Batı’nın Türk-İslâm âlemi karşısındaki ikiyüzlü politikasını ortaya koyarak Türk devlet adamlarının bu duruma ses çıkarmayan ürkek politikalarını eleştirirdi. Ziyad Ebüzziya son yıllarda, Ayasofya’nın düzme evraklarla müze haline getirildiğini ispat edip tekrar cami olarak ibadete açılması gerektiğini ısrarla savunmuş.”[1] Çok zengin kütüphânesini genç araştırmacılara açmıştır.
1894’ten 1993’e kadarki bir yüzyılı kapsayan koleksiyon Ziyad Ebüzziya’nın 1994 yılında vefat etmesiyle İslâm Araştırma Merkezi’ne (İSAM) intikal etmiştir. Koleksiyon iki grupta ve 3878 dosya olarak tasnif edilmiştir. Birinci grubu Ebüzziya Mehmed Tevfik ve oğulları dönemine ait evraklar, ikinci grubu ise Ziyad Ebüzziya’ya ve onun dönemine ait evraklar teşkil etmektedir.[2]
İlçemiz tarihindeki iki Ziya’lar, Deli Bektaş diye tanınan Bektaş Akın’ın akrabasıdır.
Allah, rahmet eylesin.
Mehmet Çetin
10 Mart 2020 Yeni Foça İzmir
[1] https://islamansiklopedisi.org.tr/ebuzziya-ziyad
[2] http://www.isam.org.tr/index.cfm?fuseaction=objects2.detail_content&cid=1026&cat_id=5
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ziyad_Eb%C3%BCzziya
