Burun üzerine

Burun üzerine

Kıymetli dostumuz ve KBB Uzman Doktoru Abdullah Günen Beyin paylaşımını izni ile burada paylaşıyoruz.

“Kulak burun boğaz; bütün bedenle, ruhla ahenk içinde çalışır. Koku, tat, işitme üç duyu bu bölgededir.

Burun harika bir klimadır. Normal çalışan burun 5 mikrona kadar yabancı, zararlı cisimleri süzer. Virüslü damlacıklar çoğunlukla 5 mikrondan büyük oldukları için burun, akciğer ve alt solunum yollarını korur. Burun 15 dakikada, akciğer 2 ayda kendini temizler. O hâlde; açık ve sağlıklı burun eşittir sağlıklı insan, diyebiliriz.

Aynı anda tek burun deliğinden nefes alırız, sağ sol burun delikleri nöbetleşe nefes alır. Bu nöbet süreleri 2-7 saat arasında değişir. Buna nasal siklüs (burun döngüsü) denir. Üç yaş sonrası insanların %70 de burun döngüsü vardır.

Burun günde ortalama 5 su bardağı salgı salgılar; savunma ve bağışıklıkta rolü vardır. Salgı hayatîdir, havayı %100 kadar nemlendirir. Ortam sıcaklığı 5 derece iken, burun 20 cm mesafede havayı 35 dereceye ısıtır. Bu kadar etkili ve az enerji harcayan, filtre değişimi istemeyen klima, dünyada yoktur. Buruna günde 5 defa su verip sümkürme bu organı en iyi şekilde temizler, çalıştırır, diyebiliriz.

Tıkalı burun; uykuya doyamama, kas ve eklem ağrısı, uykuda ense terlemesi, kalp ve akciğer yükünü artırma, kalp ve damar hastalığına zemin hazırlayabilir. Cinsî performans düşüklüğüne yol açabilir. Kadın ve erkeğin; en önemli cinsî organı burundur demek, abartı sayılmayabilir.

Burun; mükemmel bir ahenk ile beden ve ruhumuzla, refleks adı verilen davranışla, karşılıklı etkileşir.

Burun reflekslerini şöyle sıralayalım:

Burun-akciğer refleksi: Aynı taraf burun yan duvarı üzerindeki basıncın artmasıyla, aynı taraf akciğerde kanlanma artar.

Burun-kalp refleksi: Burun kuvvetli uyarılınca; nabız sayısı düşer, kalpten çıkan kan miktarı azalır, kan basıncı düşer.

Burun-damar refleksi: Burun uyarılınca el, ayak damarlarında daralma olur.

Burun-burun refleksi: Ortam nemi, soğuk, sıcak değişimlerinde; hapşırma ile kendini gösterir. Burun etleri şişer, burun akar.

Vücut-burun refleksi: Bedenin, ayak, sırt, göğüs, yüz kısımları, soğuk suya batırıldığında; solunum sayısında azalma, solunum durması, nabız sayısında azalma, burun damarlarında daralma oluşabilir

Genital-burun refleksi: Cinsî uyarılma ya da boşalmada, burun konkalarında (etlerinde) şişme olur. Nefes alma zorlaşır.

Mide-burun refleksi: Mide uyarılması; acı yemek, sıcak yemek, ülser, gastrit burun eti genişlemesine ve burun akıntısına yol açar.

Burun, sinüs boşluğu, soluk borusu ve bronşlar; tüylü solunum yolu epiteli ile kaplıdır. Her hücrede saniyede 10- 20 arası dalga hareketi yapan100 civarında tüy bulunabilir. Bu tüyler yürüyen merdiven gibi burnu ortalama 15 dakikada bir temizler. Sigara içme, kirli hava; burun ve akciğer epiteline zarar vererek, burun, sinüs, bronş akciğer enfeksiyonlarına, astıma ve kansere yatkın hâle getirir.

Burnun önemli bir görevi de koku almadır. Koku alma; güvenlik, beslenmede karşı cins eşin yerini belirlemede, anne çocuk ilişkisinde önemli yer tutar. İnsan burnu 10000’den fazla kokuyu alabilir, bunun 5000’den fazlasını ayırt edebilen harika bir duyumuzdur. Koku almayı engelleyen durumlar, bazen güvenlik sıkıntısı yaşatabilir.

Koku almayı bozan durumlar: İlaçlar, nezle, grip, kafa -burun bölge travmaları, Parkinson, Addison, şeker, tiroit yetmezliği hastalığı sayılabilir.

Konuşma ve ses üretiminde önemli yeri vardır. Özellikle m ve n harflerinin, yüksek frekanslı seslerin ayarlanması bu konuda söylenebilir. Tıkalı burun, sesi değiştirir, gırtlağın kurumasına yol açarak ses hastalıklarına yol açabilir.

Burun; yüz ve bedenimiz için estetik önem taşır. Burun şekli kitap, şiir ve hicivlere konu olmuştur.

Burun hastalıklarında tedavi: Öncelikle koruyucu sağlık tedbirleri: Az yemek, midenin 2 su bardağı dolusu yemek aynı miktar su, kalan kısmı boş olmalıdır.

5 saat arayla yenmeli, su, şekersiz içecekler arada içilebilir. 3 öğünden fazla yenmemelidir.

Gece 9’dan sonra yenmemelidir, tok uyunmamalıdır, bebek ve çocuklara yatarken süt ve yiyecek verilmemelidir. Reflü oluşur.

Bir öğünde tek protein yenmelidir, ekmek tam buğday ya da çavdar ekmeği olmalıdır. Market ürünleri yenmemeye çalışmalıdır.

Gazlı içecek, meyve suları yerine, meyvenin kendisi yenmeli, ayran, kefir gibi içecekler içilmelidir. Şeker ihtiyacı, meyve, sebze, kuru kayısı, üzüm, hurma ve benzerlerinden karşılamaya çalışılmalıdır. Yemek ve içecekler yavaş ve oturarak tüketilmelidir. Yatmadan önce oda havalandırılmalı, kış döneminde ısıtıcıların üzerine su koyarak oda nemlendirilmelidir. Gece 2 bardak su içilmeye çalışılmalıdır, aynı miktar ter ile kaybedilmektedir. Günde 5 defa ağız su ile temizlenmeli, 5 defa sümkürme yapılmalıdır. Yemek öncesi ve sonrası el ve ağız su ile temizlenmelidir.

Burun tıkanıklığında cerrahi tedavi ise Kulak burun boğaz hastalıkları uzmanınca yapılmalıdır.”

Sağlıcakla kalın

Mehmet Çetin

10.11.2021 Yeni Foça İzmir