Şadi Kutlar

Şereflikoçhisar’da imalat sanayiinde ilklerden olan Şadi Kutlar, ilçemizde Topal Kiya lakaplı Muharrem ve göçmen Nimet Hanım’dan 1921 yılında ilçemizde doğmuştur.

Nimet Hanım, Osmanlı-Rus Harbi (1915) hengâmında Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Sibikör (Güzyurdu) Köyü’nden ilçemize göçenlerdendir.

Kültürümüzde annesi vefat edene öksüz, babası vefat edene yetim denir. Babasının vefatı ile dokuz yaşında yetim kalan Şadi, çocuk yaşında çobanlık yaparak anne ve kardeşine bakar. Ailevî şartlar gereği henüz erken yaşta iken, Avukat Hüseyin Ünsal Efendi’nin kızı Emine Hanım ile evlenir. Emine Hanım’ın amcası albay idi. Çengel Gazetesi sahibi Mustafa Yücel’in babası Muharrem Yücel ise Emine Hanım’ın halasının oğludur.

Genç Şadi, 1940 yılında asker olur. İkinci Dünya Harbi dönemlerinin etkisinden olsa gerek Çanakkale ve Akseki’de dört yıl askerlik yapar.

Askerlik sonrası hayat çiftçilikle devam eder.

Başta demiştik, Şadi Kutlar, Şereflikoçhisar’da çok şeyin ilk icraat sahibidir. Bu cümleden olmak üzere 1952 yılından başlayarak 1960 yılına kadar, Şereflikoçhisar’da ilk defa hamam işletmeciliği yapanlardan birisidir. 1960 yılında, kömür işletmeciliği istihkakını alır. Şereflikoçhisar dağlarından kömür çıkararak yaptığı işletmeciliği ile bu defa Kömürcü Şadi olarak anılır oldu. Yıllar sonrasında madenlerin devletleştirilmesi sonunda kömürcülük işini bırakır.

Devam eden çiftçiliğine hayvancılığı da ilave eder. Yeniliklere açık olan Şadi, ilçemizde muhtemelen ilk defa Hollanda cinsi inekleri getiren kişidir.

Şadi Kutlar ’ın ekonomik durumunun iyi olması, ileri görüşlülüğüne cesaret veriyor, atılımlara teşvik ediyordu.

Ankara’da arıcılık ve tavşan yetiştiriciliği kurslarına gider. Aldığı eğitimini ilçede uygular ve arı ve tavşan besler ve yetiştirir. İtirazlar gelir. Akıllı insan olan Şadi Bey, “gelişmiş olmak ve bu alanda örnek olmak lâzım” diyerek, onları kırmadan izahları ile ikna eder. Doğrusu, medenî insanlara söz anlatmak ikna iledir yoksa söz anlamayan vahşiler gibi icbar ile değildir.

Bünyesinde ekonomik olarak şeker elde edilebilecek kadar şeker bulunduran iki bitki vardır: Şeker kamışı ve şeker pancarı. 1840’lı yıllara kadar eski olan şeker pancarı, Şereflikoçhisar’da Şadi Kutlar ile ilk üretimi yapılır.

Ürettiği şeker pancarlarını fabrikalara vermesi ve imalat sonrası gözlemleri onu tahrik etti. Şekerden mamul gazoz imalatını yapan ilk müteşebbis idi. Dondurma imalatı ve satışı keza. Sonrasında manav işletmeciliği, tatlıcılık ve kasaplık.

30 Ekim 1961 yılında Türkiye Almanya arasındaki İşgücü Alımı Antlaşması, Almanya kapısını açtı.

Şadi Kutlar, 1970’lerde önce oğlunu göndererek kendisi de 1972-1974 arası Almanya’ya giderek orada oğlunun işlerini takip eder. Orada boş durmayan ve sürekli araştıran Şadi Bey, ilçeye döndükten sonra 1978 yılında Şereflikoçhisar’da ilk defa kurutmalı tuz fabrikası kurar. Ancak 1979 yılında, bu fabrikadaki elim bir kaza onun hayatını kaybetmesine sebep olur.

Dördü kız dördü erkek olmak üzere sekiz çocuk sahibi Şadi Kutlar (1921-1979), müteşebbis, yenilikçi ve işletmeci kişilik sahibi idi. Eğitim öğretime önem veren, iyilik ve yardımsever, fedakâr şahsiyeti onun halk arasında daha çok sevilmesi yanı sıra danışılan, tecrübelerini başkalarıyla paylaşılmasından memnun olan bir insan idi.

Muharrem, Sultan, Ömer Osman, Ünsal, Aytül, Âlime, Soner, Aynur isimli evlâdlarının altısının üniversitede okumalarını sağlamıştır. Bu bilgilerin ulaşmasında yardımcı olan kızı Aytül Hanıma da çok teşekkür ediyoruz.

Allah, rahmet eylesin, mekânını Cennet eylesin. Âmin.

Mehmet Çetin

3 Şubat 2020 Yeni Foça İzmir