Posted by Sığır dönüşü hatıraları
Memleketimin yollarında yürüyorum 17
Sığır dönüşü
Garajın üst tarafı mahallenin kısmî meydanıdır. Burada sabahları sığırlar toplanır ve sürüye katılırdı. Sürünün akşam dönüşü muhteşemdir. Sahibeleri kadınlar gelir sığırlarına sahip çıkar ve damına götürür. Çocukluğumuzun ilginç anılarından birisi de sığır dönüşünde hayvanların dışkılarını toplayarak evlerimize getirmemizdir. Onlar, evdeki sığırların dışkılarıyla epey bir miktar olduktan sonra yapma, tezek yapılırdı.
Sığır Çobanı Tatar amca vardı bir de oğlu İsmet. Biz çocuklar Tatar amcayı gördük mü TATAR VIRRIK deyip kızdırırdık o da elinde sopasıyla bizi kovalardı.
Saman ile karıştırılan dışkılar kasnağa basılarak tezek yapılır, kurutulur kışın soba tutuşturmaya kullanılırdı. Tezekler üst üste yığılarak kalak yapılır, küçük bir tepe olurdu. Saklambaç oynarken onların arkasına saklanıp ebeyi söbülememiz, ayrı bir heyecan katardı. Bu heyecanların arasında zaman zaman tezeklerin arasından kayan yılanları görmemiz ise çığlık dolu korkulu hatıralarımızda yerini alır.[1]
Yuvarlak şekil alması için kasnağın içerisine doldurulan dışkılar, ayaklar ile basıldığı için “basma”; daha pratik olması noktasında elle yapıldığı için “yapma”; ahırda kuruyarak sertleşip kalınlaşarak tabaka halinde olması ile “kerme” isimleri ile ama genel olarak hemen hepsini temsil eden “tezek” ismiyle anılan tezek, dün de bugün de yarın da hayatımızın vazgeçilmezlerinden olarak devam ediyor.
[1] Bak: https://www.mehmetcetin.de/kermeyi-tezek-olarak-basma-kolay-mi/
