Posted by Kader Risalesi’nin Tarihçesi 2
Kader Risalesi’nin Mütalâası, kitabımızdan bir iktibas…
Bediüzzaman’ın Kader Risalesi’yle alâkalı bir notu da şöyledir:
“Ben şimdi Celcelûtiye’yi okurken, بِحَقِّ تَبَارَكَ ثُمَّ نُونٍ وَسَاۤئِلٍ “Tebareke, Kalem ve Mearic sureleri hakkı için…” cümlesinde Risale-i Kader’e işaret eden yirmi altıncı mertebede, ثُمَّ نُونِ “Sümme Nûn” suresi, Kader Sözü’yle münasebeti nedir?”, kalbime gelmesi anında ihtar edildi. O surenin başını okurken gördüm ki, نۤ وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ [1] ayeti, bütün kalemlerin ve tastir (yazı yazma) ve kitapların aslı, esası, ezelî me’hazı (kaynağı) ve sermedî üstadı kaderin kalemi ve nur ve ilm-i ezelînin nuruna işaret eden “nûn” kelimesidir. Demek وَالذَّارِيَاتِ [2] Zerrat Risalesine işareti gibi; kuvvetli bir münasebetle, “nun” kelimesi, Risale-i Kadere kuvvetli işaretle bakar.”[3]
Celcelûtiye’nin 61. Beytinin ilk mısrasında geçen “Tebareke, Kalem ve Mearic sureleri hakkı için…” ibaresiyle işaret edilen üç surenin genel muhtevası düşünüldüğünde şöyle bir değerlendirme mümkün: Tebareke yahut Mülk’te; iman ve tevhid esaslarından bahsedilir. Kalem’de; kaleme ve kalemin yazdıklarına yemin edilerek Resul-i Ekrem’in (asm) ahlâkı övülür. Mearic’te kıyametin ve mü’minlerin ahlâkı tasvir edilir.
Bu üç surenin ya da muhtevasının Kader Risalesi’ne işareti ne olabilir? Surelerin genel muhtevasındaki kaderî işaret ve tasvir temaları ilk akla gelendir. Ancak ayetlerin aralarında dolaşılırsa cüz-i ihtiyârînin doğru ve yanlış kullanımının örnekleri görülür, o tasvirlerde. Sümme Nun Suresi, yani Kalem Suresi “Nun, vel kalemi…” diye başlayan ilk ayetin harf-i mukatta olan “Nun” ile başlaması ve isimlendirilmesiyle beraber mürekkep hokkası, anlamına da gelen “Nun”, Levh-i Mahfuz’un yazıldığı yüce kalem diye de yorumlanır.[4]
Bediüzzaman, Mesnevi-i Nuriye için Risale-i Nur’un fidanlığı nitelemesi yapar. Biz bu tesbitini Üstadımızdan manen izin isteyerek Eski Said dönemindeki umum eserlerine Risale-i Nur’un fidanlığı diye baktığımızı düşünebiliriz. İşte bu cümleden hareketle doğrudan ya da dolaylı olarak Eski Said’in ilk dönem eserleri olan Makalât, Nutuk, Divan-ı Harbi, Hutbe-i Şamiye, Hutuvat-ı Sitte, Sünuhat, Rumuz, Şuâât, Tulûat, İşârât, Hakikat Çekirdekleri ve Lemaat’ta kader ve cüz-i ihtiyârî konulu nükte, nokta ve notaları vardır. Münazarat’ta istibdat bahsinde kaderî temalar işlenir. İstiklâl Harbi yıllarında cephede telif edilen İşârâtü’l-İ’caz’da Bakara Suresi’nin, altıncı ve yedinci ayetlerinin tefsirinde âdeta Kader Risalesi’nin tohumları saklıdır.
Allah’ın sıfatlarından ilm-i ezelî bahsi tamamen temel bir konu olup, Eski Said’in tahlil ve tefsirindedir. Üstad Said Nursi’nin eserlerinde mükemmel bir özellik ve güzellik vardır ki Risale-i Nur Külliyatı bütünüyle bir biriyle çok alâkalı, örgülü ve teyidli, te’kidli, ikmal eder, tamamlar, mütemmim vasıfta bir Külliyattır. Hemen ifade etmeliyiz ki bütünüyle Ehl-i Sünnet’in muktesabatından sistematize edilen Risale-i Nur ve onun muhtevasındaki Kader Risalesi bize bu konuda ciddi manada yardımcı olmaktadır.
Bu örneklerden, Kader Risalesi’nin tarihçesinin çok eskilere uzandığı anlaşılır.
Mehmet Çetin
03.02.2025 Yeni Foça İzmir
[1] “Nun. Yemin olsun kaleme ve yazdıklarına.” Kalem Suresi, 68/1
[2] “Yemin olsun esip savuran rüzgâra.” Zariyat Suresi, 51//1
[3] Nursi, Şualar, s.545
[4] Türk, Mehmet, Allah’ın Kelâmı, s. 790
