Şereflikoçhisar’ın Yedi Çatalçeşmeleri-1

1900’lü yıllarda, belki de başlarında; Şereflikoçhisar’ın içme suyu, Çatalçeşme Köyü’nden gelmiş olup, ilçemizde yedi adet Çatalçeşme adıyla anılarak yıllarca kullanılmıştır.

Çatalçeşme Köyü’nün doğusunda Ortaköy’ün aşağı köyleri var. Kuzeyinde ise Hacıismailli, güneyinde Hacıibrahimuşağı ve batısında ise Yenice Köylerinin ortasında kalır.  İsmi geçen köyler, şimdilerde Ortaköy ve Panlı ’ya (Ağaçören) bağlıdır.

İlçeye gelen içme suyunun güzergâhı şöyledir:

Çatalçeşme’den çıkıp, Yenice Köy ve Yağmurhüyüğü Köyünün kuzeyinden başlıyor. Hüsrev ve Sofular Köyünden kuzeye kıvrılarak Kırımini Köyünün kuzeyinden, Eley’in güneyinden ve Devekovan’ın kuzeyinden geçerek şimdiki Peçenek Barajı kıyısından Fadıllı’nın altındaki bilinen Panlı yolu istikametinden ilçeye yaklaşır.

Buraya kadar yer yer ufak tefek akarsu halinde ve zaman zaman yer altında ya da yer üstünde gelir. Bu güzergâhtan geçerken çevrede kaynayan yeraltı suları ile çoğalır, birleşir ve gürül gürül akar hâle gelir.

Genel olarak Peçenek Çayı diye anılan bu akarsu, ilçenin Panlı Yolu istikameti girişinde, şimdinin Mehmet Aktaş Aile Piknik Parkı yakınlarında künklere aktarılarak ilçedeki yedi adet Çatalçeşmelere yönlendirilir.

Adı geçen çeşmelerin ilçe içerisindeki yerlerini başta Hüseyin Gündoğan olmak üzere-ki teşekkür ediyoruz- ulaşabildiğimiz kaynaklara göre şöylece sıralayabiliriz:

Muhtemelen şimdilerin Mehmet Aktaş Aile Piknik Park Alanı yakınlarında ilçeye girerken sol tarafta akan ve yolun altından sağa geçerek giden çayın üzerindeki köprübaşına varmadan sol tarafında ve hemen derenin yanında ilk Çatalçeşme vardı. Çatalçeşme’den gelerek ilçeye yedi adet dağıtılan çeşmelerin kanalının bu dere yahut çayın içinden geçtiği bilgisi de var.

İkinci çeşmeye doğru devam ediyoruz. Eskinin Panlı Yolu, şimdinin Berat Cömertoğlu Caddesinin ilçeye girişi kavisinden geçerek Ankara Caddesinin üzerindeki eskinin postanesi karşısında ve o zamanlar el arabası ile geçimini sağlayan ve ilkokul arkadaşım olan Arabacı Sarı’nın evlerinin önünde olan ikinci Çatalçeşme o bölgedeki evlerin ve bahçelerin su ihtiyacını karşılardı.

Ramazan Bayar Yalım’dan gelen bilgiyi de ekleyelim:

Yıldırım Petrol’ün karsısındaki Nar Sokağın başında Seklem Akıllıların Mustafa Ustaların eski toprak evin hemen altında da çatal çeşme vardı, bahçelerimizi sulardık bunu da unutmayalım.

Ankara Caddesinden ilçe merkezine doğru devam ediyoruz. Topal Hasan’ın benzinliği solda kalacak şekilde ilerleyip, yine sol tarafta eskinin gazhanesinin karşısında ve yanında büyük bahçe olan ve Adana Asfaltına giden ve şimdinin Park Sokağının baş tarafında olan üçüncü Çatalçeşme de Güneştepe ve Lise civarındaki, hatta asfalta kadar olan bölgedeki insanların ihtiyaçlarını karşılar. Ayrıca bu çeşmeden akan su, akan sele yol ve yön veren iri kaya taşlarla döşeli selgah denilen dereye akardı. Bu dereden akan sular ile meselâ hemen yanındaki yüksek söğüt ağaçların olduğu bahçeyi sulardı. O bahçenin yüksek söğüt ağaçları, taş duvarı hayalimizdedir. Şimdi acaba, hâlâ o ağaçlar var mıdır?

Bu soruyu, geçmişe özlemden ziyade, mazimize ve onun emaneti ecdadın eserlerine yeteri kadar sahip çıkabiliyoruz mu, manasında soruyorum.

Devam edeceğiz.

Mehmet Çetin

26.11.2018 Bostanlı İzmir