Altında tarih israfı

Avatar photoPosted by

Tüketimi gereksiz yere artıran sarrafiye altınlarındaki tarih basımının ne maksatla yapıldığını merak ediyorum. Altın üzerinde hiçbir değişikliği ihtiva etmeyen tarih farkı, ücrette niçin fazlalık oluştursun ki? Cumhuriyet ve Reşat serilerinde tarih farkının olmaması onların alım satımını nasıl rahatlatıyorsa, ziynet serilerinin de tarih kıskacından kurtarılıp rahatlatılması, işlerliğin kazandırılması gerekir. Bu vesile ile yapılan anlamsız tüketim ve israfın önü alınmış olur. Müşteriye tarih farkını anlatmakta zorlanıyoruz. Yeni model araba ile eski model arabanın arasındaki donanım farklılığı, tarih farkı savunmasına kısmen haklılık kazandırırken ziynet serisindeki tarih farkı bu haklılığı sağlamamaktadır.

Perakende kuyumculuk yapan esnaf, müşterisinin satmaya getirdiği eski ve yeni tarihli meselâ çeyrek altını alırken zamanla farklı fiyat uygulamaları tereddütlere sebep olmaktadır. İhtiyacı olduğu zaman yeni tarihli çeyrek altını biraz fark vererek alırken ihtiyacının olmadığı veya yılsonu yaklaştığı zaman yeni tarihli çeyrek altınına eski tarih muamelesi yaparak tarih farkı gözetmeden ücret ödemesi, ister istemez sıkıntılara sebep olmaktadır. Kuyumcu bu noktada kendini haklı görerek topu yukarılara atmaktadır. Toptancılar arasında yeni tarihli altının geriye dönmesinde tarih farkı ödenmemektedir. Bu durumda da yeni tarihi satan toptancı da topu yukarıya atmaktadır. Darphaneden Damga vergisi vs. ödeyerek alan toptancı esnafı müşterilerine bu altınları satarken ödediklerini maliyete dâhil ederek işçilik vs farkı istemekte ve bu toptancı esnafı da kendini savunup dediğimiz gibi topu Darphane’ye atmaktadır.

Sözün bittiği noktada Darphane yetkililerine talimat veren Devletin bu konudaki muhatabı olan makama vazife düşmektedir. Bu konunun muhatapları tarafından yeniden değerlendirme yapılması pekâlâ mümkündür. Ayrıca devletin altın basımında ücret alması yeniden mütalâa edilmelidir. Devletin aslî görevleri arasında altın basımı da vardır.

Konumuza malzeme olan ve akademik çalışma yapanlara da yardımcı olacak bir çalışmamızı nakletmek istiyorum. Darphane Müdürlüğüne, “Altın basımının kanuni dayanağı nedir?”, sorumuzun cevabı şöyle geldi.

“8 Ağustos 1951 tarih 7879 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 1738 sayılı TBMM Kararı uyarınca cumhuriyet altınlarının basımı Darphaneye verilmiştir. Bu Kararla, cumhuriyet altınlarının özellikleri ve biçimleri belirlenmiş olup herhangi bir değişiklik Kanun veya Kanun Hükmünde Kararname ile gerçekleşebilir. Bilgilerinize rica ederiz.”[1]

Altın para basımı ilk olarak T.B.M.M. Hey’et-i Umumiyesi’nin 24.Ocak.1924 de ve 64 nolu karar ile 05. Ekim.1925 de basılmıştır.[2] Gelen bilgide ise bilinen altınların 08.Ağustos 1951 tarih 7879 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 1738 sayılı TBMM Kararı uyarınca cumhuriyet altınlarının basımı Darphaneye verilerek basıldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca altın basımındaki özellik ve biçim değişikliği ise Kanun veya Kanun Hükmündeki Kararname ile mümkün imiş.

Doğrusu buradan yetkililerin dikkatini çekmek isteriz. Altında tarih basımı ile gerçekleşen ve tarihten kaynaklanan israfın/tüketimin önüne geçilmesi hepimizin ekonomik yararına olacağını hatırlatırız.

Mehmet Çetin

12.03.2015 Çiftehavuzlar Çiğli İzmir


[1] 07.09.2012 tarihli Darphane Yetkililerinin cevabi e-mailinden.

[2] Bak, B/2-19 Para Hakkında Tarihi Bilgiler; TDV, İslâm Ans. C.37/184

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir